Badaliya , Αλπεις .Η οντολογία της αντικατάστασης

Το 1947 , στο Κάιρο, ένας καθολικός και ένας κόπτης υλοποιούν μετά από πολλές ημιτελείς προσπάθειες ένα θρησκευτικό εγχείρημα με αμφιλεγόμενη θεολογική νομιμοποίηση. Δημιουργούν μια ομάδα χριστιανών που προσεύχονται μόνο για τους μουσουλμάνους, ως εάν να γίνεται μια πραγματική αντικατάσταση. Δεν γίνεται μια προσευχή γενικώς για τον άλλο, αλλά μια απόλυτη πνευματική αντικατάσταση ως εάν να γίνεται μια λειτουργία με σωσίες. Ταυτόχρονα αυτό εμπλουτίστηκε με μεγάλη φιλανθρωπική δράση για μουσουλμάνους. Από θεολογική άποψη το θέμα είχε πολλές περιπλοκές και χρειάστηκε να παρέβη ο πάπας για να γίνει αποδεκτή η πρακτική αυτή. Το κίνημα έλαβε την ονομασία Badaliya  (αντικατάσταση) και εκτός από τους πολύ ειδικούς απασχόλησε και τον φιλόσοφο G.Agamben στο θεμελιώδες έργο του «Η κοινωνία που έρχεται».  

Το θεολογικό ερώτημα που ανέκυψε είναι σχετικά απλό: Προσευχόμενος για τον άλλο γίνεται μια μαθηματική εξισορρόπηση αμαρτιών μια ισοφάριση προσευχής του χριστιανού  έναντι  αμαρτίας  του μουσουλμάνου ή ο χριστιανός προσευχόμενος εισέρχεται κυριολεκτικά στον πνευματικό χώρο του άλλου ως  περίπου άσκηση ενός δικαιώματος χρήστης ενός κοινόχρηστου χώρου; Με άλλα λόγια  ο ένας αντικαθιστά τον άλλο  όπως οι παίκτες του ποδοσφαίρου σε αλλαγή ή  και οι δύο προϋπάρχουν σε ένα κοινό χώρο όπου ο ένας εισέρχεται στον άλλο όπως οι ήρωες επιστημονικής φαντασίας; Το ενδιαφέρον με τα  θεολογικά ερωτήματα είναι ότι είναι περίτεχνα για σχετικά ανούσια   πράγματα.

Το ίδιο ζήτημα διαπραγματεύεται η τελευταία ταινία του Λάνθιμου. Οι ήρωες της ομάδας Αλπεις αντικαθιστούν πεθαμένους για να ανακουφιστούν οι ζωντανοί. Αλλά επειδή η αντικατάσταση είναι περίπλοκη όσο και στην περίπτωση της Badaliya , τελικά κάτι πάει λάθος και το πράγμα εκτραχηλίζεται. Βέβαια η ιστορία στον Λάνθιμο είναι  απλό πρόσχημα για να διαπραγματευτεί το ίδιο θέμα με τον Κυνόδοντα : μια ιδιόμορφη κλειστή ομάδα σύγχρονων  παρανοϊκών  με  συνοχή και ιεραρχία χάνει ένα μέλος της που παραβιάζει τους κανόνες .Στις ταινίες του Λάνθιμου το ενδιαφέρον είναι εξωτερικό: ο τρόπος ομιλίας, οι σουρεάλ συνευρέσεις, η βία , το σεξ και η ιεραρχία που δημιουργούν ένα ιδιόμορφο ζοφερό σύμπαν πολύ  σινεφίλ.

Τόσο στην Badaliya όσο και στις Αλπεις υπάρχει ένα θεμελιακό ζήτημα : η απόλυτη αντικατάσταση μέσω ενός σωσία , πνευματικού ή υλικού, είναι προβληματική.